Split op de weg

In de meeste gevallen gaan zulke meldingen over niet al te druk bereden buitenwegen. Als de twee tot drie centimeter dikke deklaag van zulke asfaltwegen scheurtjes en oneffenheden vertoont of begint te rafelen, kan je als wegbeheerder twee dingen doen: je kan die bovenste asfaltlaag vervangen en hem opnieuw aanbrengen, of je kan er een zogenaamde slijtlaag op laten aanbrengen. Bij dat laatste proces blijft er vaak nog twee weken lang steenslag op de weg liggen. Waarom wordt er dan voor die aanpak gekozen?

Minder geld
We vroegen het aan Erik Baggen, wegbeheerder van de Limburgse gemeente Bergen, waar een van de meldingen vandaan kwam. Het antwoord is heel simpel: ”Het aanbrengen van een slijtlaag op de bestaande weg kost serieus minder geld dan het vervangen van een deklaag. Wij brengen die slijtlaag overigens al in een eerder stadium aan dan veel andere wegbeheerders, ruim voordat de deklaag slijtageverschijnselen begint te vertonen. Na zo’n oppervlaktebehandeling kan de weg weer zeven tot tien jaar mee, en het eronder liggende asfalt wordt gedurende die periode goed beschermd tegen wrijving, uv-licht en regen.”

Bitumen, split, wals, verkeer
Bij een oppervlaktebehandeling wordt er eerst een laag bitumen op de oude weg gespoten, de zogenaamde kleeflaag. Vervolgens rijdt daar achteruit een vrachtwagen overheen die split op de laag strooit. De derde stap is een gang van de bandenwals, die met vijf gladde banden (drie voor, twee achter) het split voor een groot deel in het bitumen drukt. Een stalen wals wordt niet gebruikt. Die zou het split tot gruis terugbrengen, waarmee het zijn functie verliest.

Risico versus kosten
Dat voor de behandeling noodzakelijke split is dus wat je als motorrijder of fietser onderweg kan tegenkomen. Het grote probleem is dat het spul er na de behandeling nog twee weken blijft liggen. Pas daarna wordt het split dat niet bleef plakken weggeveegd. Waarom duurt dat zo lang? Erik Baggen: ”Het steenslag moet in die twee weken door het verkeer in het bitumen gereden worden. Zo veel tijd kost dat nu eenmaal. We realiseren ons dat dat voor motorrijders en fietsers risico’s met zich meebrengt. Ons punt is dat we in onze gemeente heel veel buitenwegen hebben, en daarvoor is dit nog altijd het gebruikelijke proces. Dat tijdelijke ongemak voor tweewielers weegt helaas niet op tegen de enorme kostenbesparing.” Het goede deel van het voor ons zo slechte nieuws is dat slijtlagen eigenlijk alleen op rechte wegen toegepast worden. In bochten wordt de laag namelijk snel kaalgereden door de starre achterwielen van auto’s en ander verkeer.

Grind, grint, split en grit
In MAGazine 178 schreven we een vergelijkbaar artikel over grind in de berm. Dat losliggende, als bermverharding gebruikte grind komt zeker als het net gestort is nogal eens op de weg terecht. Grind of grint is de naam voor kunstmatig of natuurlijk afgeronde steentjes. Split is altijd hoekig; het wordt ook wel aangeduid als steenslag of gebroken steenslag. Grit is veel fijner materiaal, dat in de wegenbouw niet gebruikt wordt.

Borden
Dat er na het aanbrengen van de slijtlaag waarschuwingsborden moeten staan, weet Baggen als geen ander. “We willen zowel problemen als schadeclaims vermijden. Voor motorijders is het belangrijk dat ze die borden echt serieus nemen. Dertig kilometer is dan ook met nadruk de maximumsnelheid; beter rijd je na zo’n bord stapvoets.”

Slijtlagenseizoen
De gemeente Bergen stelt dus dat het risico vooralsnog onvermijdbaar is, maar geeft bij monde van Baggen in elk geval toe dat het bestaat. “Een bijkomend probleem is dat oppervlaktebehandelingen alleen maar mogelijk zijn als de temperaturen relatief hoog zijn. Dat zijn dus precies de maanden dat er veel motorrijders en fietsers op pad gaan.” Dat het slijtlagenseizoen samenvalt met het motorseizoen lijkt andere gemeenten en wegenbouwers niet zoveel te kunnen schelen. Op vragen over het steenslagprobleem kregen we opvallend veel reacties in de trant van “dat het nu eenmaal zo is” (da’s wel heel erg makkelijk), “dat het misschien voor motorrijders iets gevaarlijker is” (iets gevaarlijker? Véél gevaarlijker) of de bekende dooddoener “Ik weet niet waar u heen wilt met uw vragen; ik rij zelf geen motor” (die indruk hadden we al…).

Het alternatief
Een speurtocht onder wegenbouwers leerde ons dat het wél beter kan. De firma Pavecare uit Beringe (L) heeft het proces zo aangepast dat het overtollige split niet pas na twee weken, maar al de volgende dag weggeveegd kan worden. De oplossing zit ’m in een combinatie van computergestuurde apparatuur, een aangepaste bitumenemulsie en een wagen die de steentjes direct bij het spuiten in het bitumen strooit. In dit filmpje zie je hoe dat gaat. Directeur Koen Brouns: “Wij zijn een van de weinige bedrijven die het aanbrengen van slijtlagen als specialiteit hebben, en we zijn het enige bedrijf dat het zo doet dat je er na een dag ook met de motor alweer veilig overheen kan.” Is uw methode niet aanzienlijk duurder? ”Nee. De prijs is hetzelfde, het eindproduct ook. Alleen het proces is veel korter.” (tekst gaat door onder de foto)
‍

‍En nu?
De gemeente Bergen was al wel bekend met de mogelijkheden van Pavecare. Andere gemeenten gaan we er zeker op wijzen. Zoals altijd duurt het met nieuwe methodes en apparatuur vaak jaren voordat iedereen erop overgestapt is. Van het risico op steenslag zijn we voorlopig dus nog niet af. Dat de waarschuwingsborden vaker verdwijnen dan wegbeheerders (en wij) willen, is ook duidelijk. Het belangrijkste advies blijft dus gewoon dat je ver vooruit moet kijken. Erik Baggen: “Je wil niet weten wat voor opmerkingen wij af en toe over ons heen krijgen als er steenslag op straat ligt. Als we dan uitleggen waarom dat is en hoe dat proces nu nog gaat, draaien de meeste mensen gelukkig wel bij. Daarom heb ik jullie ook zelf gebeld, na jullie melding: ik wil die uitleg graag bieden.” Waarvan akte. Misschien een schrale troost, maar weet dat er een alternatief is en dat we daar ook naar buiten toe de aandacht op zullen vestigen. Nog een paar jaar geduld…

‍

‍

‍