Glasbolreflectoren

"We willen onze wegen veilig en duurzaam inrichten," vertelt Willy Hoogma, rayoncoördinator van de regio Noordwest Overijssel. "Deze glasbolreflectoren helpen daar op verschillende manieren aan mee." De kleine glazen bollen zijn overdag uitstekend zichtbaar, en als het donker wordt reflecteren ze je eigen voertuigverlichting. Dat doen ze ook in de mist, en bij regen of tegenlicht zie je ze beter dan belijning. Bovendien zijn de ongeveer 2 centimeter hoge bollen prima overrijdbaar. Ook voor motorrijders, zoals we zelf mochten vaststellen – en ze komen door hun functionele zichtbaarheid natuurlijk nooit als een verrassing.

In het midden
In Overijssel worden de glasbollen vooral toegepast op de middenas van 80km-wegen, de zogenaamde gebiedsontsluitingswegen (GOW). "Op rechte stukken plaatsen we ze om de 25 meter. Nader je een bocht, dan gaan we naar 12,5 meter, en in de bocht zelf liggen ze om de 6,25 meter. Diezelfde afstanden hanteren we ook bij rotondes en kruispunten. Dan weet je altijd dat er iets aankomt." Glasbollen worden verder onder meer gebruikt om bij rotondes de doorgaande weg aan te geven en als markering van middengeleiders (verhogingen in het wegdek, bijvoorbeeld bij rotondes of oversteekplaatsen). Belangrijk: de reflectoren horen natuurlijk nooit in of vlak voor bochten te liggen: onder hellingshoek wil je er niet overheen rijden.

Bermplankjes weg
Op wegen waar de glazen bollen geplaatst zijn, heeft de provincie de bekende witte bermplankjes grotendeels laten vervallen. "Dat maakt het wegbeeld rustiger, het vermindert het aantal obstakels langs de weg en het scheelt enorm in onderhoud. Bermplankjes moet je meerdere keren per jaar schoonmaken en uitmaaien. Dan is dus elke keer iemand vlak langs de weg aan het werk. Als je dat kunt beperken spaart dat kosten en lopen wegwerkers minder vaak risico."

Bochtschilden weg
De bekende witte paaltjes staan nog wel in krappere bochten, met een bochtstraal van minder dan 300 meter. "Dat werkt beter dan de bekende bochtschilden. Omdat die schilden voor gevaar waarschuwen, hebben veel mensen de neiging om te remmen, en geven ze in de bocht weer gas bij. Als je ze door bermplankjes vervangt, blijft de snelheid gelijkmatiger en neemt de veiligheid toe."

Minder licht, beter zicht
Bijkomend voordeel van de glasbollen is dat de weg minder verlicht hoeft te worden. Dat scheelt energie, het effect van je eigen verlichting neemt toe en je ziet ook meer van de omgeving, vertelt Willy: "Als een kruispunt op een provinciale weg vol in de verlichting staat, zie je ander verkeer minder snel aankomen. Minder licht maakt de weg dus veiliger. We dimmen het licht bij kruispunten aan het eind van de avond met 25 procent en 's nachts met de helft. Bovendien plaatsen we lichtmasten vooral nog bij het kruispunt zelf en niet al honderd meter of meer ervoor. Dat scheelt ook weer in het aantal obstakels langs de weg."

Donker gat
Al die conclusies trok de provincie niet zomaar. Er is uitgebreid onderzoek aan voorafgegaan. 'Daar hebben we niet alleen automobilisten en vrachtwagenchauffeurs maar ook particuliere motorrijders en motoragenten bij betrokken Diezelfde onderzoeken waren ook aanleiding om de bollen op doorgaande wegen op de middenas te plaatsen. Elders worden ze ook wel links en rechts van de weg geplaatst. Dat kunnen ook tweekleurige bollen zijn, die links van de weg wit reflecteren en aan de rechterkant rood. "Wij hebben dat – als proef – alleen bij de Heerenbrug gedaan, op de N333 van Blokzijl naar Steenwijk. Dat is anders een enorm donker gat, en dit is daar een mogelijke oplossing."

Sneeuw
Als er sneeuw ligt zijn de glasbolreflectoren niet meer zichtbaar. 'Wij hanteren een preventief strooibeleid: we houden de wegen zwart. En als het toch een keer zou voorkomen dat de weg wel wit is, dan heb je nog altijd de hectometerbordjes. Daarbij gaan we er ook van uit dat weggebruikers hun snelheid aan de omstandigheden aanpassen." De provincie plaatst die hectometerborden tegenwoordig niet om de 100 maar om de 200 meter weer. Ook dat scheelt weer, zowel in het aantal obstakels als in onderhoud. De bordjes zijn reflecterend uitgevoerd en geven zowel de locatie (in kilo- en hectometers) als het wegnummer en de naam van de wegbeheerder weer.

Vol en zat
Een van de leveranciers van glasbolreflectoren is Van Wylick. Hun glasbollen reflecteren invallend licht 360 graden. Het zelfreinigende, geharde veiligheidsglas kan een druk van 80 ton aan. De bollen worden niet op, maar 'vol en zat' in het wegdek verlijmd; zo kunnen ze niet losgereden worden. Glas en coating gaan langer mee dan het asfalt waar ze in aangebracht worden.