NGCS: Ribbelbetonverdriet

De officiële naam van het geribbelde beton is NGCS, wat staat voor Next Generation Concrete Surface. In Amerika wordt dit in de rijrichting van groeven voorziene wegdek al decennialang toegepast. Tijdens een vergadering met de Motorcycle Advisory Council in 2018 krijgt de Amerikaanse snelwegbeheerder FHWA de vraag of het wegdek behalve met autobanden ook met motorbanden getest is. Het antwoord zal je niet verrassen: nee, er heeft geen onderzoek met motoren plaatsgevonden.

Motortests
Opvallend, want elders ontdekten we dat er wel degelijk tests gedaan zijn, zoals vermeld wordt in een rapport uit 1969. Twee ervaren motorrijders reden op zeven lichte, middelzware en zware motoren op NGCS-wegdekken met zes verschillende groefpatronen. Daarbij werd vastgesteld dat de lichtste machines het meest gevoelig waren, maar dat er geen sprake zou zijn van dreigend gevaar. De verschillende groefpatronen leidden niet tot onderlinge verschillen. Goed om te weten: de motorrijders die het wegdek testten deden dat in opdracht van de wegbeheerder. Typisch gevalletje van "Wij van WC-Eend." Hetzelfde geldt voor proeven die in Duitsland zouden zijn uitgevoerd.

Borden
‍Als het met het effect van NGCS allemaal zo mee zou vallen, is het op z’n minst opvallend dat er nogal wat borden zijn die Amerikaanse motorrijders voor NGCS waarschuwen. Eén ding is voor ons duidelijk: als een geribbeld wegdek zulke waarschuwingsborden noodzakelijk maakt, moest je het maar niet in gebruik nemen. Geluidsreductie is een mooi ding, maar daar heb je ook stil asfalt voor. (tekst gaat verder onder het bord)

‍België
In België liggen er langer proefvakken met NGCS. De eerste klachten die we ontvingen, kwamen dan ook bij onze zuiderburen vandaan. Dat ging met name om bestuurders van lichtere motoren en scooters. Meer dan eens gingen motorrijders richting vluchtstrook omdat ze zeker wisten dat ze minstens één lekke band hadden. Op basis van die eerste klachten leek het vooral om motoren met smalle banden te gaan, zeker als die banden een doorlopende groef in de rijrichting hadden, zoals op de foto hiernaast. Logisch. Zo'n  doorlopende groef vind je eigenlijk alleen op diagonaalbanden, die vaak hoger zijn dan radiaalbanden. Die hoogte vraagt om stijvere wangen, wat ze nog gevoeliger maakt voor hoogteverschillen in de rijrichting. Een oproep onder Nederlandse motorrijders leerde ons dat het probleem veel groter is: een samenvatting van hun ervaringen lees je verderop in dit artikel.

Pakske in mijn broek
Veel Vlaamse motorrijders vermijden de proefvakken, weten we, en ze geven glashelder aan waarom. "Amai, mijn kloten, wat was dat verschieten," schrijft Dave Sperandieu. Rolf Schramme herkent zijn oude motortje niet meer als hij over dit wegdek rijdt: "Ze laat zich niet meer sturen, ze kiest haar eigen weg. De staart kwispelt heen en weer zonder dat ze dat zelf wil." Hugo Struyf is al even beeldend: "Ik ben gisteren speciaal met de Lambretta over de ring  gereden. Geloof mij gerust, dat was een hele ervaring, en bijna een pakske in mijn broek. En dat aan slechts 85 km/u..."  

Geruststellen?
Op klachten aan de Vlaamse (snel)wegbeheerder, het Agentschap Wegen en Verkeer, wordt zelden of nooit gereageerd. Als ze dienst wél reageert, slaat men de plank meer dan eens mis. Struyf kreeg bijvoorbeeld te horen dat "we uw bezorgdheid begrijpen, maar we kunnen u geruststellen.’ Nou nee, dat kunnen ze natuurlijk niet: Struyf rijdt al heel wat langer tweewielers, en nooit eerder gedroeg zijn scooter zich zoals op dat stuk ring. Als verklaring  geeft het agentschap aan dat het bij NGCS gaat om ‘een profiel dat in het buitenland, in het bijzonder in de VS en Duitsland, al langer toegepast wordt en waar in die landen ook veel onderzoek naar gedaan werd.’ Over de uitslag van dat onderzoek wordt niet gerept. Wel meldt de Dienst dat er over het in oktober 2015 op de N44 bij Maldegem aangelegde proefvak nooit klachten zijn binnengekomen. We weten echter dat dit niet klopt: we zijn bekend met meerdere daar ingediende klachten.

Stop!
De Vlaamse motorrijders willen vooral bereiken dat er – net als de in de VS – waarschuwingsborden geplaatst worden. Nog liever willen ze dat de toepassing van NGCS stopgezet en teruggedraaid wordt, zeker op plaatsen waar het in een bocht wordt toegepast (afrit Bertem op de A40 van Brussel naar Leuven). Probleem voor onze zuiderburen is dat MAG België drie jaar geleden opgeheven is. Er worden of werden pogingen gedaan om zo’n organisatie opnieuw op te zetten, maar tot nog toe zonder resultaat.

In Nederland
Ook in Nederland liggen er inmiddels proefvakken van dit ribbelbeton. Eén van de drie proefvakken valt onder de gemeente Goirle (NB). De twee andere NGCS-trajecten zijn in beheer van de provincie Noord-Brabant. We vroegen Nederlandse motorrijders om reacties, die we onder dit artikel kort samenvatten.

‍Conclusie
De conclusie is alvast duidelijk: de MAG gaat er alles aan doen om verdere invoering van NGCS in Nederland tegen te houden. Wij willen hier geen wegen die waarschuwingsborden voor motorrijders noodzakelijk maken. De betrokken wegbeheerders zijn dringend verzocht om hun proeven te beëindigen, en we hebben onze bewaren tegen NGCS duidelijk kenbaar gemaakt aan zowel het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat als aan het CROW, bron van richtlijnen voor veilig verkeer op gemeentelijke en provinciale wegen.

Waarom (NGCS) beton?
Voor wegdek gebruikt beton wordt normaal gesproken met een fijne bezemstreek afgewerkt. Als er in dit wegdek met een diamantzaag groeven worden aangebracht (NGCS), gaat het geluidsniveau met 2 tot 3 dB omlaag. Het in Nederland en België toegepaste zaagprofiel bestaat meestal uit stroken met één brede langsgroef van 4 mm diepte en vier smalle langsgroeven van 1,5 mm. De brede groeven liggen ongeveer 18 mm uit elkaar. Voor beton wordt gekozen omdat het veel langer meegaat dan asfalt en minder onderhoud nodig heeft. Ook is de rolweerstand lager, wat leidt tot minder energieverbruik en dus minder uitstoot. Door de groeven in NGCS wordt ook de kans op aquaplaning gereduceerd, stelt men, maar uit de aanvullende commentaren van motorrijders die op onze oproep reageerden lijkt iets anders naar voren te komen. Uiteindelijk telt maar één ding: we moeten ons allemaal veilig kunnen voelen. Daar lijkt NGCS op geen enkele wijze aan bij te dragen.

België werkt mee
Na bovenstaand artikel sprak de MAG met het genoemde Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), dat serieus in ons verhaal geïnteresseerd was. Toegezegd werd dat we bij toekomstige onderzoeken betrokken zullen worden. Tot onze verbazing reageerde ook na ons gesprek op toegezonden klachten nog altijd met de mededeling "dat we u gerust kunnen stellen, dat het wegdek aan alle stroefheidseisen voldoet, en dat er eerder nog geen klachten en opmerkingen waren binnengekomen." Maar het gaat dus niet om de stroefheid, geruststellen kunnen ze ons niet en dat er geen klachten zouden zijn binnengekomen is en blijft een pertinente leugen. We hebben het AWV erop aangesproken.

Nederlands NGCS
Zoals gezegd ligt NGCS in Nederland op twee locaties. De wegbeheerder van de provinciale wegen waar het ligt heeft de MAG na lang aandringen uitgenodigd voor een gesprek. De gemeente Goirle (NB) blijft stug volhouden dat er geen enkel gevaar dreigt en weigert een gesprek. Verwacht wordt dat we daar in de lente van 2025 actie gaan voeren. MAG-leden houden we vanzelfsprekend op de hoogte. Nog geen lid? Doe met ons mee: de MAG is de enige partij die zich fulltime voor jouw belangen inzet.

Waar ligt NGCS?
Naar wij weten ligt NGCS op de volgende locaties:
‍
Nederland
N397 tussen Heuvel (Westerhoven, NB) en de kruising met de N69 bij Dommelen
N277/Zeelandsedijk ter hoogte van bewoning in Elsendorp, ten noorden van kruising met N272
Turnhoutsebaan bij de Poppelseweg in Goirle

België
Ring Antwerpen (R1) tussen afritten bij Borgerhout tot de Posthofbrug bij Berchem, en tussen Kiel en Antwerpen-Oost.
N44 bij Maldegem
E313 tussen Ranst en knooppunt Lummen

Ook in Duitsland ligt NGCS. Locaties zijn ons niet bekend. Met Duitse belangenbehartigers en wegbeheerders hebben we nog geen contact gehad.

‍
NGCS: DE REACTIES
Via social media en een persbericht vroegen we motorrijders in oktober 2023 om hun ervaringen met NGCS. Er reageerden er ruim zeventig. Opvallend, gezien het zeer beperkte aantal proefvakken en de laat in het seizoen uitgestuurde oproep.

Slechts zeven motorrijders van de zeventig motorrijders lieten weten niet of nauwelijks last van de ribbels te hebben. Alleen de eerste keer was het wel schrikken, schreef er een – en zelfs dat wil je natuurlijk niet. Anderen uit deze kleine groep merkten op dat het gegroefde wegdek veel meer tijd nodig heeft om te drogen, dat de grip bij regen naar schatting met 50% afneemt en dat NGCS bij regen sterk spiegelt: "Ik rijd en rem op NGCS behoedzamer en houd meer afstand," meldde Albert van Dijk. Da's mooi, zou je zeggen. Maar als je écht moet remmen, wil je dat niet behoedzaam  moeten doen. Opvallend is dat het zevental zonder uitzondering op zware machines reed, waaronder een aantal allroads, een naked en een cruiser.

Geen feestje
Alle andere reacties waren beduidend negatiever. Dat ging zeker niet alleen om berijders van lichte, oudere motorfietsen, zoals we eerder vanuit België begrepen hadden. Vrijwel iedereen had het over onzeker, zoekend rijgedrag, met alle typen motoren en banden. Van de drie R1250GSA-rijders was er een die het gevoel had dat hij constant aan het overleven was; een ander had het idee dat hij elk moment onderuit kon gaan. Jennifer Hemmens deed een stuk van de Antwerpse ring op haar XT660 en vond het in één woord waardeloos: "Op een zwabberende motor door het Belgisch verkeer rijden is alles behalve ontspannen."

Doodeng
‍Bas L. schrok zich "op z'n Haags de tering" op zijn 1290 Super Duke. "Bij 120 kilometer per uur begon mijn KTM onwijs te zoeken. Ik ben helemaal rechts 80 gaan rijden." Dat wil je niet, op de snelweg. Bibian Cosijn vond het met haar Gold Wing 1800 doodeng op NGCS: "Net alsof je geen controle meer hebt." Dat was ook de ervaring van een K1600GT-eigenaar.  

35 km/u
Het aantal berijders van oudere en lichtere motoren was klein. Een old-skoolchopperrijder noemde NGCS ronduit levensbedreigend, en Hans van Zelm ging op zijn Matchless G3 uit 1961 terug van de geldende 80 naar 35 kilometer per uur; alleen dan kon hij zijn motor nog bestuurbaar te houden. Joel Gast reed met verschillende 125'jes en een paar middelzware motoren op NGCS. "De motoren gaan allemaal hun eigen gang, en bij remmen is het stuurgedrag anders," schreef hij.

Fladderbeton
‍Richard Rijsdijk is getrouwd met een verkeerskundige. "Als ik dit bedacht had, zou ik nooit mijn examen gehaald hebben," had zij verzucht. Sluiten we af met de benaming die Jan van Hoof voor het door hem als fladderbeton omschreven wegdek voorstelde. Next Generation Concrete Surface? Nee: Last Generation Motorcycle Concrete." Als het niet zo verdrietig zou zijn, zouden we erom kunnen lachen...

‍

‍

‍