Interview minister Mark Harbers

Half september zaten we samen met de KNMV aan tafel met IenW-minister Mark Harbers, die ruim de tijd voor ons nam. Al voor het gesprek serieus begon, liet hij weten dat hij motorrijders als een heel betrokken groep mensen ziet. “Mensen kiezen vaak vanuit een overtuiging voor motorrijden, los van het feit dat het praktisch is en dat je er makkelijk files mee omzeilt.” En gelijk heeft hij.

Kort voor ons gesprek hebben Nefom en een aantal Nederlandse gemeenten petities over motorgeluid ingediend. Motorrijders hebben op de ervaren overlast onder meer gereageerd met de landelijke, ook bij u bekende campagne Te luid geluid is uit. Wat is uw visie op deze campagne?  
‍“Om te beginnen wil ik jullie daar een groot compliment voor geven. Het verdient een pluim dat een groepering in zo’n discussie zelf een stap naar voren zet en een dergelijke initiatief neemt. Dat heb ik ook op camera al genoemd, bij de inloop van de ministerraad. Het is natuurlijk een teer vraagstuk. Wat voor de een ontspanning is, is voor de ander overlast. Motorrijders moeten zich daarvan bewust zijn. Wil je het draagvlak voor motorrijden behouden, dan moet je rekening houden met omwonenden. Ik kan me voorstellen dat het heel gaaf is om af en toe even een dot gas te geven, maar doe dat waar het niet tot klachten leidt, en tot de vraag waarom er geen eind aan dat geluid gemaakt wordt. We moeten voorkomen dat wegbeheerders meer wegen gaan afsluiten, en die sleutel ligt natuurlijk ook bij motorrijders zelf.”

Ziet u mogelijkheden om de campagne te ondersteunen?
“Mijn mogelijkheden zijn beperkt. We moeten ook kijken hoeveel campagnes we kunnen draaien, wat de budgetten zijn, waar de noodzaak zit. Bij mij heeft het bijvoorbeeld voorrang om iets te doen aan de vele ongelukken op rijks-N-wegen. Maar ik neem het idee mee op mijn lijstje. In de campagne De slimme rijder is een motorrijder nemen we de boodschap van Te luid geluid is uit ook al mee, en natuurlijk niet alleen omdat die slagzin zo lekker bekt. Het moet daarnaast beslist een onderwerp blijven in het Motorplatform, waar zowel wij als jullie in deelnemen.”

In de hierboven genoemde petities wordt onder meer gevraagd om een apk voor motoren. Uw ministerie was daar eerder nooit een voorstander van. Hoe kijkt u tegen deze keuring aan?
"Dat standpunt is ongewijzigd. De Europese richtlijn biedt nog altijd mogelijkheden om motoren niet in de apk op te nemen, en daar maken we gebruik van. Er zijn tenslotte ook andere, betere manieren om ervoor te zorgen dat de verkeersveiligheid vooruit gaat. Daarbij moet ik wel zeggen dat we niet weten hoe deze discussie in Europa gaat aflopen." 

In Frankrijk dreigde een motor-apk, maar die is inmiddels van de baan.
"Dat is mooi, want dan hebben we er met Finland en Ierland weer een medestander bij. Maar er zijn ook landen die er op hameren om deze apk overal in voeren. Spanje zegt dat hun apk het aantal motorongevallen naar beneden heeft gebracht."

In Spanje werden ook brommers meegeteld. De daling van dat aantal ongevallen zat ‘m uitsluitend in die groep.
"Dan begrijp ik het. Dan krijg je heel andere statistieken."

Wel blijft nog altijd staan dat motorrijders in het verkeer en in het verkeersveiligheidsbeleid nog vaak vergeten worden.
"SWOV is op dit moment bezig met een diepteonderzoek naar motorongevallen, op verzoek van het Motorplatform. De resultaten van dat onderzoek, die we volgend jaar verwachten, leren ons ongetwijfeld dingen waar wegbeheerders rekening mee kunnen houden. Wij doen ons best om onze rijkswegen toekomstproof te maken, maar ook andere wegbeheerders moeten hun richtlijnen up to date brengen."

Van de motorongevallen is ongeveer 40% eenzijdig, maar dat betekent niet altijd dat de motorrijder faalde. De oorzaak kan ‘m ook in de infrastructuur zitten.
"Zeker. We zien bij gemeenten en provincies vaak dat de motorrijder in het verkeersveiligheidsbeleid niet voorkomt. We hebben twee keer per jaar overleg over dat beleid, en ik zeg bij deze toe dat ik de volgende keer expliciet op de situatie van motorrijders inga, in aanloop naar de uitkomsten van het SWOV-onderzoek. Dan kunnen wij en zij daar direct mee aan de slag." 

Bij veel motorongevallen gaat het om aanrijdingen met automobilisten die de motorrijder niet zagen. Er is zelfs een acroniem voor ontstaan, SMIDSY: Sorry mate, I didn’t see you.
"Daar moeten niet alleen automobilisten maar ook motorrijders zich beter bewust van zijn: wanneer zien die automobilisten je niet? In de spits herken je direct de motorrijders die weten waar ze rekening mee moeten houden. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat er mensen zijn die niet zo vaak in de file staan. Ervaren rijders proberen te voorkomen dat zij van je schrikken omdat ze je niet aan zagen komen. In rijopleidingen zou dit zeker ook meegenomen moeten worden."

Er komt een nieuwe rijbewijsrichtlijn. Wat is de status van die ontwikkelingen en hoe kijkt u aan tegen het toegankelijker maken van het A1-rijbewijs voor automobilisten?
"We hebben onze ideeën aan de Europese commissie aangeleverd, waar jullie ook bij betrokken waren. het is nu even afwachten welk voorstel de commissie in de eerste helft van 2023 op tafel legt. Daar moeten we dan standpunten over innemen, waarbij we jullie zeker weer betrekken."
"Als het gaat om automobilisten die op een A1-motorfiets willen gaan rijden, dan kijk ik vooral naar het mogelijke effect op de verkeersveiligheid. We hebben hier toch een drukker verkeersbeeld dan veel andere Europese landen, en Nederlanders zijn best wel gejaagde rijders. Ook moeten we zeker kijken hoe we een evenwichtiger kwaliteit van onze rijscholen kunnen bereiken. We hebben altijd veel van jullie ideeën en zorgpunten mee kunnen nemen. Nu is het even een kwestie van afwachten van wat Europa doet en daarna gaan we zeker weer met jullie verder."

‍In publicaties en discussies over micromobiliteit en individueel vervoer wordt de motorfiets vrijwel nooit genoemd. Toch maakt de motorrijder zeker deel uit van dat concept.
"Ik zie de motorfiets zeker als een goed alternatief voor de auto en het OV. Het kan effect hebben op files, en er moet steeds meer gewoekerd worden met de beperkte ruimte die we hebben. Dan moet je het alleen wel leuk vinden om die motorfiets altijd te gebruiken, natuurlijk. Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en waterstaat, houdt zich bezig met de verduurzaming van de mobiliteit. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om stimuleringsmaatregelen voor elektrische snorfietsen, maar ze kijkt ook of dat niet uitgebreid kan worden naar elektrische motorfietsen. Dan moet je alleen wel oppassen dat dit er niet toe leidt dat die motorfiets alleen voor leuke ritjes gebruikt wordt, want dan heeft zo’n maatregel voor de totaliteit van de verduurzaming minder effect.”

Mogen we u nog om een slotwoord vragen?
‍“Ik vind het prachtig dat de motor bestaat en dat motorrijders bijdragen aan het behapbaar houden van de mobiliteit in Nederland. En als motorrijden bijdraagt aan het geluk en welzijn van jullie achterban, wie ben ik dan om dat in de weg te staan. Dit gesprek draagt bij aan mijn idee dat motorrijders een volwaardige plek verdienen, zowel op de weg als in de aandacht van het beleid eromheen.”

‍